معنی اعداد و علائم روی لاستیک؛ 9 راز فنی که هر راننده‌ای باید بداند

آیا تا به حال هنگام خرید لاستیک یا حتی در یک بررسی ساده، به انبوهی از اعداد، حروف و علائم روی دیواره لاستیک خودروی خود دقت کرده‌اید؟ این کدها شاید در نگاه اول پیچیده و بی‌اهمیت به نظر برسند، اما در حقیقت شناسنامه کامل و گویای تایر شما هستند. دانستن معنی علائم روی لاستیک نه تنها به شما کمک می‌کند تا خریدی هوشمندانه و متناسب با نیاز خود داشته باشید، بلکه یک مهارت حیاتی برای تضمین ایمنی، بهبود عملکرد خودرو و جلوگیری از کلاهبرداری‌های احتمالی است.

چرا خواندن علائم روی لاستیک برای هر راننده‌ای ضروری است؟

نادیده گرفتن علائم روی لاستیک می‌تواند عواقب پرهزینه و حتی خطرناکی داشته باشد. انتخاب لاستیک با سایز اشتباه می‌تواند به سیستم تعلیق و جلوبندی خودرو آسیب بزند و مصرف سوخت را افزایش دهد. استفاده از لاستیک با شاخص بار یا سرعت نامناسب، ریسک ترکیدگی ناگهانی در سرعت‌های بالا را به همراه دارد. از همه مهم‌تر، عدم توجه به تاریخ تولید ممکن است شما را به دردسر خرید یک لاستیک انباری و خشک شده بیندازد که چسبندگی و ایمنی لازم را ندارد. به طور خلاصه، درک این اطلاعات شما را از یک مصرف‌کننده صرف، به یک خریدار آگاه و متخصص تبدیل می‌کند که می‌تواند بهترین گزینه را برای سرمایه و ایمنی خود انتخاب کند.

رمزگشایی سایز لاستیک (مثال: 205/55R16)

این رشته از اعداد و حروف، پرکاربردترین و اصلی‌ترین مشخصه یک لاستیک است. تقریباً تمام جستجوها برای خرید لاستیک با این کد آغاز می‌شود. بیایید با یک مثال رایج، این کد را جزء به جزء تحلیل کنیم:​

عدد اول (پهنا): چرا پهنای لاستیک در چسبندگی و مصرف سوخت مهم است؟

• در مثال 205/55R16، عدد «۲۰۵» نشان‌دهنده پهنای مقطعی لاستیک بر حسب میلی‌متر است. لاستیک پهن‌تر به معنای سطح تماس بیشتر با جاده است که به طور کلی چسبندگی در پیچ‌ها و ترمزگیری در شرایط خشک را بهبود می‌بخشد. اما در مقابل، مقاومت غلتشی آن بیشتر شده و می‌تواند منجر به افزایش جزئی مصرف سوخت شود. انتخاب پهنای مناسب باید بر اساس توصیه کارخانه سازنده خودرو باشد تا تعادل بین عملکرد و بهره‌وری حفظ شود.​

عدد دوم (فاق/منظر): تأثیر ارتفاع دیواره لاستیک بر نرمی سواری

• عدد «۵۵» در این مثال، نسبت ارتفاع دیواره جانبی لاستیک به پهنای آن را به صورت درصد نشان می‌دهد. به این عدد «فاق» یا «نسبت منظر» می‌گویند. هرچه این عدد بزرگتر باشد، دیواره لاستیک بلندتر و «گوشتی‌تر» است که نتیجه آن، سواری نرم‌تر و جذب بهتر ناهمواری‌های جاده است. در مقابل، لاستیک‌های با فاق کوتاه (اسپرت)، دیواره کوتاه‌تری دارند که باعث می‌شود فرمان‌پذیری دقیق‌تر اما سواری خشک‌تر و کوبنده‌تری داشته باشند.​

حرف R (رادیال): تفاوت ساختار رادیال (سیمی) با بایاس (نخی)

• حرف «R» مخفف کلمه رادیال (Radial) است و به ساختار داخلی لاستیک اشاره دارد. در لاستیک‌های رادیال، لایه‌های سیمی بدنه با زاویه ۹۰ درجه نسبت به خط مرکزی تایر قرار گرفته‌اند. این ساختار مدرن باعث انعطاف‌پذیری بیشتر دیواره، کاهش تولید گرما، افزایش طول عمر آج و کاهش مصرف سوخت می‌شود. امروزه تقریباً تمام لاستیک‌های خودروهای سواری از نوع رادیال هستند.​

عدد سوم (قطر رینگ): چگونه سایز رینگ مناسب خودرو را تشخیص دهیم؟

• عدد «۱۶» در انتهای کد سایز، قطر رینگی که این لاستیک برای آن مناسب است را بر حسب اینچ مشخص می‌کند. این عدد باید دقیقاً با سایز رینگ خودروی شما مطابقت داشته باشد. نصب لاستیک روی رینگ با سایز نامناسب غیرممکن و بسیار خطرناک است.​

شاخص‌های حیاتی ایمنی: بار و سرعت

پس از سایز، دو کد دیگر وجود دارد که مستقیماً با ایمنی شما در ارتباط هستند. این کدها معمولاً بلافاصله بعد از کد سایز قرار می‌گیرند (مثلاً 91V).

• شاخص تحمل وزن (Load Index): جدول تحمل بار و خطرات انتخاب شاخص پایین عدد «۹۱» در مثال ما، «شاخص بار» است. این یک کد استاندارد است که حداکثر وزنی که یک حلقه لاستیک در فشار باد استاندارد می‌تواند تحمل کند را نشان می‌دهد. برای فهمیدن مقدار دقیق به کیلوگرم، باید به جدول شاخص بار مراجعه کنید (برای مثال، شاخص ۹۱ معادل ۶۱۵ کیلوگرم است). هرگز نباید از لاستیکی با شاخص بار کمتر از توصیه کارخانه سازنده خودرو استفاده کنید، زیرا این کار ریسک ترکیدگی لاستیک زیر بار سنگین یا در سرعت‌های بالا را به شدت افزایش می‌دهد.
• شاخص سرعت (Speed Symbol): معنی حروف T، H، V و W و حداکثر سرعت مجازحرف «V» نیز «شاخص سرعت» است و حداکثر سرعتی را که لاستیک برای تحمل مداوم طراحی شده، نشان می‌دهد. هر حرف نماینده یک سرعت مشخص است. برای مثال:​
  • T: تا ۱۹۰ کیلومتر بر ساعت
  • H: تا ۲۱۰ کیلومتر بر ساعت
  • V: تا ۲۴۰ کیلومتر بر ساعت
  • W: تا ۲۷۰ کیلومتر بر ساعت
    رانندگی با سرعتی فراتر از شاخص سرعت لاستیک، باعث تولید گرمای بیش از حد و تخریب ساختار داخلی آن شده و می‌تواند منجر به فاجعه شود.

تشخیص تاریخ تولید لاستیک؛ مهم‌ترین نکته

یکی از حیاتی‌ترین علائم روی لاستیک، تاریخ تولید آن است. در سال ۱۴۰۴، با توجه به وجود لاستیک‌های انباری از سال‌های گذشته در بازار، توجه به این کد چهار رقمی اهمیت دوچندان دارد.​

• کد ۴ رقمی DOT کجاست و چگونه خوانده می‌شود؟روی دیواره لاستیک، به دنبال عبارتی بگردید که با حروف «DOT» شروع می‌شود. در انتهای این کد، یک عدد چهار رقمی در یک کادر بیضی شکل قرار دارد. این کد، تاریخ تولید لاستیک است. دو رقم اول نشان‌دهنده هفته تولید و دو رقم دوم سال تولید میلادی است. برای مثال، کد «1524» یعنی این لاستیک در هفته پانزدهم سال ۲۰۲۴ تولید شده است.​
• لاستیک “نو” تا چند سال بعد از تولید قابل استفاده است؟عمر مفید یک لاستیک، از تاریخ تولید آن (نه تاریخ خرید) محاسبه می‌شود. کارشناسان و تولیدکنندگان معتبر، عمر مفید لاستیک را بین ۵ تا ۶ سال توصیه می‌کنند. پس از این مدت، ترکیبات شیمیایی لاستیک خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده، خشک و شکننده می‌شود، حتی اگر هرگز استفاده نشده باشد.
• خطرات خرید لاستیک تاریخ‌گذشته (حتی اگر خشک و نو باشد)لاستیک تاریخ گذشته چسبندگی خود را به خصوص در جاده‌های خیس از دست می‌دهد، خط ترمز آن طولانی‌تر می‌شود و در برابر گرما و فشار آسیب‌پذیرتر است. خرید چنین لاستیکی، حتی با قیمت بسیار پایین، یک ریسک بزرگ برای ایمنی شما و سرنشینان است. در سال ۱۴۰۴، سعی کنید لاستیکی با تاریخ تولید ۲۰۲۴ یا نهایتاً اواخر ۲۰۲۳ تهیه کنید.

استانداردهای کیفیت و طول عمر (UTQG)

این علائم که معمولاً روی لاستیک‌های وارداتی بیشتر دیده می‌شوند، اطلاعات ارزشمندی در مورد کیفیت عملکردی لاستیک به شما می‌دهند.

• شاخص سایش (Treadwear): رابطه این عدد با کیلومتر کارکرد لاستیک این شاخص یک عدد است (مثلاً 300, 400, 500) که دوام و طول عمر آج لاستیک را در مقایسه با یک لاستیک مرجع (با شاخص ۱۰۰) نشان می‌دهد. لاستیکی با شاخص Treadwear 400، از نظر تئوری دوامی دو برابر لاستیکی با شاخص ۲۰۰ دارد. این عدد یک معیار نسبی خوب برای مقایسه دوام بین مدل‌های مختلف است.
• شاخص چسبندگی (Traction): عملکرد لاستیک در جاده‌های خیس و ترمزگیری این شاخص با حروف AA, A, B, C نمایش داده می‌شود و توانایی لاستیک در ترمزگیری روی سطوح خیس را می‌سنجد. AA بهترین عملکرد و C ضعیف‌ترین عملکرد را دارد. برای مناطق بارانی، انتخاب لاستیک با شاخص Traction A یا AA توصیه می‌شود.
• شاخص دما (Temperature): مقاومت لاستیک در برابر گرمای جاده‌های جنوب این شاخص نیز با حروف A, B, C مشخص شده و مقاومت لاستیک در برابر تولید گرما در سرعت‌های بالا را نشان می‌دهد. A بهترین عملکرد و C حداقل استاندارد قابل قبول است. برای رانندگی در بزرگراه‌ها و مناطق گرمسیر، لاستیک با شاخص دمای A گزینه‌ای ایمن‌تر است.

علائم اختصاصی شرایط آب‌وهوایی و نوع جاده

برخی علائم دیگر، کاربرد تخصصی لاستیک را مشخص می‌کنند:

• معنی M+S (گل و برف) روی لاستیک‌های چهارفصل علامت M+S (Mud + Snow) نشان می‌دهد که لاستیک عملکرد بهتری در شرایط گل‌آلود و برف سبک دارد. این علامت معمولاً روی لاستیک‌های چهارفصل و شاسی‌بلند دیده می‌شود.
• علامت کوه و برف (3PMSF) برای لاستیک‌های زمستانی این علامت که یک کوه با سه قله و یک دانه برف در داخل آن است (Three-Peak Mountain Snowflake)، استاندارد سخت‌گیرانه‌تری برای عملکرد در برف سنگین است. تنها لاستیک‌هایی که این آزمون را پشت سر بگذارند، به عنوان لاستیک زمستانی واقعی شناخته می‌شوند.
• جهت چرخش (Rotation) و فلش‌های روی دیواره تایر برخی لاستیک‌ها با آج جهت‌دار (Directional) طراحی شده‌اند تا آب را بهتر از زیر تایر خارج کنند. روی دیواره این لاستیک‌ها یک فلش به همراه کلمه Rotation وجود دارد که جهت صحیح چرخش رو به جلوی لاستیک را نشان می‌دهد. نصب اشتباه این لاستیک‌ها عملکرد آن‌ها در باران را به شدت مختل می‌کند.

سوالات متداول درباره علائم روی لاستیک

• آیا می‌توانیم سایز لاستیک را تغییر دهیم؟ (مثلاً پهن‌تر کنیم)تغییرات جزئی (مثلاً افزایش یک سایز در پهنا) معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما تغییرات بزرگ می‌تواند منجر به خطا در کیلومتر شمار، اختلال در سیستم‌های پایداری (ESP) و برخورد لاستیک با گلگیر شود. بهتر است تا حد امکان به سایز توصیه‌شده توسط کارخانه پایبند بمانید.
• تفاوت علائم لاستیک‌های ایرانی (بارز/کویر) با برندهای خارجی چیست؟استانداردهای اصلی مانند سایز، شاخص بار و سرعت، و تاریخ تولید در تمام برندها یکسان است. تفاوت اصلی ممکن است در وجود یا عدم وجود کدهای UTQG (سایش، چسبندگی، دما) باشد که در برندهای وارداتی رایج‌تر است.
• علامت دایره زرد و قرمز روی لاستیک نشانه چیست؟این نقاط رنگی برای کمک به نصاب در هنگام بالانس کردن لاستیک است. نقطه قرمز سبک‌ترین نقطه و نقطه زرد سنگین‌ترین نقطه تایر از نظر توزیع وزن است. یک نصاب حرفه‌ای این نقاط را با نقاط متناظر روی رینگ تنظیم می‌کند تا به بهترین بالانس با کمترین وزنه سربی دست یابد.

برای مشاوره رایگان با کارشناسان ما تماس بگیرید.